ขี้เหล็ก

ขี้เหล็ก หรือ Cassod tree ; Siamese senna ; Thai copperpod, ; Siamese cassia

ขี้เหล็กเป็นพืชยืนต้น ใบประกอบแบบขนนก เรียงสลับ ใบย่อยรูปขอบขนาน ใบอ่อนมีขนสีน้ำตาลแกมเขียว ดอกช่ออกที่ปลายกิ่ง กลีบดอกสีเหลือง ผลเป็นฝัก แบนยาวและหนา

ใบและดอก

ใบและฝัก

ดอก มีสรรพคุณช่วยลดความดันโลหิต ช่วยให้นอนหลับสนิท แก้โรคประสาท แก้หอบหือ ขจัดรังแคบนหนังศรีษะ

ดอกตุมและใบอ่อน เป็นยาระบาย

ใบแก่ แก้ระดูขาว ถอนพิษ ถ่ายพิษ แก้กามโรค แก้เหน็บชา ดับพิษร้อน ถอนพิษไข้ และพิษจากแมลงสัตว์กัดต่อย แก้นิ่ว ขับปัสสาวะ

แก่น แก้ไข้ ทำให้นอนหลับ รักษากามโรค แก้ธาตุพิการ อาหารไม่ย่อย บำรุงธาตุไฟ แก้หนองใน

ราก แก้ไข้หัวลม แก้ปวดเมื่อย เหน็บชา แก้กษัย บำรุงไต

กิ่งและใบ ทำเป็นยาระบาย ถ่ายพิษ ขับเสลดในคอ แก้ไข้มาลาเรีย แก้เหน็บชา แก้ร้อนในการะหายน้ำ

วิธีใช้

ใบแก่
ล้างให้สะอาด ต้มกับน้ำเคี่ยวจนงวด รินน้ำกินคร้ั้งละ 1 ถ้วย วันละ 3 ครั้ง จะช่วยถอนพิษไข้ ดับพิษร้อน ถ่ายพิษ และรักษากามโรคได้

ใบสด
ล้างให้สะอาด ตำบดแบบหยาบ แล้วนำไปพอกแข้งขา มือเท้าที่มีอาการบวมเนื่องจากเหน็บชา จะช่วยให้อาการปวดบรรเทาลง

ดอก
จะลานหรือก็ได้ นำมาบด แล้วคั้นเอาแตต่น้ำมา ชโลมให้ทั่วศรีษะ พักทิ้งไว้สัก 10-15 นาทีแล้วจึงสระผมด้วยแชมพูซ้ำอีกรอบ จะช่วยขจัดรังแคได้

ราก
นำมาล้างให้สะอาด ต้มกับน้ำ เคี่ยวจนงวด รินน้ำดื่ม จะช่วยบรรเทาอาการปวดเมื่อย เหน็บชา แก้กษัย แก้ไข้หัวลม และยังช่วยบำรุงไตด้วย

เปลือกต้น
ล้างให้สะอาด หั่นเป็นชิ้นเล็กๆ บุบพอแตก ใส่หม้อต้มกับน้ำ รินเอาน้ำดื่มครั้งละ 1 ถ้วย วันละ 3 เวลา จะช่วยลดน้ำตาลในเลือดได้ เหมาะสำหรับคนเป็นโรคเบาหวาน

ข้อมูลเพิ่มเติม

นอกจากนี้ ใบอ่อนและแก่นขี้เหล็ก ยังมีสารจำพวก กลุ่ม Anthraquinone
หลายชนิด จึงมีฤทธิืเป็นยาระบายอ่อนๆ โดยใช้ใบอ่อนครั้งละ 2-3 กำมือ ต้มกับน้ำ 1-2 ถ้วย เติมเกลือเล็กน้อย ดื่มก่อนอาหารเช้าครั้งเดียว

นอกจากนี้ในใบอ่อนและดอกตูม ยังพบสารซึ่งมีฤทธิ์กดประสาทส่วนกลางทำให้นอนหลับ โดยวิธ๊ดองเหล้า แล้วดื่มก่อนนอน