ข่อย : Siamese Rough Brush

ต้นข่อย : Siamese Rough Brush, Tooth Brush Tree

ใบข่อย

 ข่อยเป็นพืชยืนต้นขนาดกลาง ใบเล็กหนาแข็ง สากคล้ายกระดาษทราย ขอบใบหยัก ดอกออกรวมเป็นช่อ มีสีเหลืองอมเขียวค่อนไปทางขาว เมล็ดหรือผลเมื่อสุกมีสีเหลืองอ่อน มีลักษณะเกือบกลมคล้ายเม็ดพริกไทย เปลือกชั้นนอกนิ่มและฉ่ำน้ำ

ใบ มีสรรพคุณช่วยลดอาการปวดท้งอขณะมีประจำเดือน บรรเทาอาการปวดได้

เมล็ด เป็นยาอายุวัฒนะ เจริญอาหาร บำรุงธาตุ ผายลม แก้ท้องอืดเฟ้อ

เปลือกต้น มีรสเมาเบื่อ ดับพิษในกระดูกและเส้น รักษาพยาธิผิวหนัง แก้ท้องร่วง รักษามะนาด รักษาแผล แก้โรคผิวหนัง รักษาริดสีดวงจมูก ราก มีฤทธิ์เป็นยาบำรุงหัวใจ

เมล็ด เป็นยาอายุวัฒนะ บำรุงธาติ เจริญอาหาร ขับลม

แก่น มวนบุหรี่สูบ รักษาริดสีดวงจมูก (หรือโรคร้ายแรงที่เกิดในจมูก ทำให้หายใจขัด มีฝีหนองในจมูก โพรงจมูกอักเสบ)

วิธีใช้

เปลือกต้น
หุงเป็นน้ำมันแล้วใช้ทารักษาริดสีดวงทวาร

ใบ
ปิ้งไฟชงเอาน้ำดื่ม ช่วยเป็นยาระบายอ่อนๆ

ใบ
ขยี้ผสมน้ำดื่ม แก้จุกเสียด ช่วยย่อยอาหาร ระบายอ่อนๆ

ใบ
ลักษณะสาก ใช้ชัดเครื่องครัวให้เป็นเงา หรือถูเมือกปลาไหลให้หายลื่นได้เร็ว

เปลือกต้น

ต้มน้ำดื่ม แก้ไข้ แก้ท้องเสีย แก้บิด แก้ปวดฟัน เป็นยาเย็น ดับพิษในกระดูกและเส้นเอ็น

เปลือกต้น
นำมาบุบให้แตก แช่กับแอลกฮอล์ ทาแก้โรคผวหนัง แก้ริดสีดวงทวาร

ข้อมูลเพิ่มเติม

ในเปลือกต้นมีสาร ไกลโคไซด์ ซึ่งเป็นสารกระตุ้นหัวใจ จึงต้องระมัดระวังการใช้เป็นพิเศษ นอกจากนี้ เปลือกข่อยยังสามารถนำมาทำกระดาษ และทราบว่าปลวกจะไม่กินกระดาษที่ทำจากข่อยด้วย