กุ่มน้ำ : CratevaAdansoniiCE." "C.RoxburghiiR.Br.(Syn.)" 

กุ่มบก : CratevaReligiosaHam

กุ่มน้ำและกุ่มบกมีลักษณะคล้ายกัน คือเป็นไม้ต้นขนาดเล็ก ใบประกอบแบบนิ้วมือ ใบย่อย 3 ใบ รูปวงรีหรือรูปไข ดอกช่อออกที่ปลายกิ่ง

กุ่มน้ำ

กุ่มบก

กุ่มน้ำจะมีดอกสีขาว เมื่อบานแล้วจะเปลี่ยนเป็นสีเหลืองนวล ส่งนกุ่มบกนั้นดอกจะมีสีขาวอมเขียว เมื่อใกล้โรยจะเป็นสีเหลืองหรือชมพูอ่อน ก้านเกสรเพศผู้ยาว มีสีม่วง ผลสด รูปทรงกลม เมื่อสุกสีน้ำตาลแดง

ใบ ช่วยบำรุงหัวใจ และขับลม ขับเหงื่อใบสด รักษาโรคผิวหนัง กลากเกลื้อน ราก บำรุงธาตุ

เปลือกต้น เป็นยาขับลม

แก่น รักษาริดสีดวงทวารและอาการผอมเหลือง เป็นยาเจริญอาหารและยาอายุวัฒนะ

ดอก มีฤทธิ์เป็นยาเย็น แก้เจ็บคอ แก้ไข้ ครั่นเนื้อครั่นตัว เป็นยาเจริญอาหาร

วิธีใช้

ใบสด

ต้มกับน้ำ รินเอาน้ำดื่ม ช่วยบำรุงหัวใจ ขับเหงื่อ และขับลม

ใบสด

 ตำผสมกับเหล้าโรง ใช้ทารักษาโรคผิวหนัง กลาก เกลื้อน

เปลือกต้น ของกุ่มน้ำกุ่มบก และเปลือกทองหลางใบมน

 ต้มกับน้ำ รินเอาน้ำดื่ม ช่วยเป็นยาขับลม แก้สะอึก กระพี้ แก้ริดสีดวงทวาร

แก่นหรือราก

นำมาแช่ ใช้น้ำกิน ช่วยรักษาริดสีดวงทวาร และอาการผอมเหลือง แก้นิ่ว บำรุงธาตู

ดอก

นำมาต้มหรือดองกิน ช่วยให้เจริญอาหาร ต้มกินแก้เจ็บคอ

ข้อมูลเพิ่มเติม

กุ่มบกและกุ่มน้ำ ส่วนใหญ่นิยมนำดอกมาต้มกินหรือดอง กินกับน้ำพริก ใบและกิ่งมีสารไฮโดรเจนไซยาไนตด์ ซึ่งเป็นพิษได้ เมื่อกินสด ควรดองหรือต้มกำจัดพิษเสียก่อน วิธีการดองผักุ่ม ให้เก็บยอดอ่อนและดอกอ่อน ล้างให้สะอาด นำไปผึ่

ลมจนแห้ง เมื่อยอดเหี่ยวแล้ว ให้นำมามัดเป็นกำ บรรจุใส่โหล ต้นน้ำเกลือจนเดือด พักทิ้งไว้กระทั่งอุ่น เทน้ำเกลือใส่โหลพอท่วมผักกุ่ม เติมน้ำตาลเล็กน้อย ปิดฝาให้สนิท ทิ้ไว้ประมาณ 4-5 วัน ก็สามารถกินได้